مراسم عقد از آیینهای ایران باستان و متعلق به دوران زرتشت است که پس از آشنایی خانواده عروس و داماد با هم و شیرینی خوران برگذار میشود. چگونگی برگذاری این مراسم در مناطق مختلف ایران متفاوت است، مثلا برخی جاها هزینه مراسم بر عهده خانواده عروس است و داماد با کیک و گل به مراسم میآید؛ اما در برخی دیگر، داماد علاوه بر هزینه عروسی، هزینه مراسم عقد را هم بر عهده میگیرد و در عوض عروس جهاز را تهیه میکند و به خانه داماد میآورد. برخی مناطق هم برای هر دو خانواده به طور جداگانه مراسم عقد انجام میشود و هر کدام فامیلهای خود را برای آن دعوت میکنند. در مراسم بله برون توافقات لازم برای چگونگی اجرای مراسم عقد بین دو خانواده صورت میگیرد تا با هماهنگی مراسم اجرا شود.
از دیرباز هم لباس عروس و هم لباس داماد سفیدرنگ بوده اند و حلقه گلی برای مراسم به گردن داشته اند. این مراسم را به آیین زرتشت نسبت میدهند و هنوز هم به همین شکل در پاکستان و هند برگذار میشود و رنگ سفید آن را نماد پاکی و خلوص نیت میدانند.
مراسم عقد در خانه پدر عروس انجام میشود. برای این مراسم، سفره ای روی زمین میچینند و عروس و داماد در پایین آن قرار میگیرند. عروس تا زمانی که تمامی مهمانها حضور نیافته باشند در مراسم حاضر نمیشود. بر طبق سنتی که به آیین زرتشت بازمیگردد داماد در سمت راست عروس قرار میگیرد. در یک مراسم عقد اصیل، سفره عقد پارچه ایست که از نسل های قبل به خانواده عروس رسیده استفاده میشود، بدین صورت که پارچه سفیدی پهن کرده و این پارچه قدیمی را روی آن قرار میدهند و چینش سفره را روی آن انجام میدهند.
سفره عقد شامل اقلام زیر است:
- آیینه و شمعدان: نماد نور و روشنایی هستند و بر طبق سنن گذشته، داماد باید ورود عروس را از داخل آیینه ببیند.
- سینی عاطل و باطل: که شامل هفت دانه و ادویه، خشخاش، برنج، سبزی، نمک، رازیانه و کندر جهت دور کردن چشم شیطان میباشد.
- نان سنگک: به همراه پنیر و سبزی که روی آن نوشته شده مبارکباد و عروس و داماد برای آوردن شادی به خانه شان باید از آن بخورند.
- انار و یا سیب: نشانی از نعمات خداوندی
- تخم مرغ، بادام و فندق: نماد تولید مثل و تداوم نسل
- گلاب
- نبات: به نشانه شیرینی زندگی
- اسپند: دور کردن چشم بد
- سکه طلا: رزق و برکت زندگی
- منقل آتش
- دستمال سفید روی سر عروس
- کله قند: ساییدن آنها و بارش تکه آن بر سر عروس و داماد نشانه بارش شیرینی روی زندگی مشترکشان
- عسل: برای شیرین کردن دهان بعد از حلقه انداختن
- قرآن: برای اینکه خدا شاهدی بر این وصلت مبارک باشد.
- جانماز
بعد از اینها خطبه عقد توسط عاقد در حضور بزرگان فامیل خوانده میشود و سپس عروس و داماد حلقه ها را به انگشت یکدیگر می اندازند و بعد دهان خود را با عسل شیرین میکنند. در قدم بعد، مهمانهای هر دو خانواده، سکه و جواهرات را هدیه میکنند. بعد از اینها به مرحله رقص و شادی میرسیم. سرو شام و کیک و شیرینی بعد از آن هم مراحل پایانی هستند و بعد از آن مراسم پایان مییابد و هر به خانه خودش میرود.
در چند سال اخیر همزمان با پیشرفتهای تکنولوژیک و شهرنشینی، انواع قسمتها به این مراسم اضافه شده اند که به طور سنتی بخشی از مراسم عقد نیستند. آرایش شدید عروس و خانواده عروس، ورود عروس با ماشین تزئین شده، تزئین اتاق عقد، همگی در عقد سنتی جایی ندارند و به طور نامشخص وارد مراسم شده اند. همچنین امروزه فیلمبرداری و تهیه ویدیو از این مراسم از بخشهای مهم به شمار می آید. در برخی جاها هنگام بریدن کیک عروسی، رقصی توسط خواهر عروس یا یکی از نزدیکان انجام میشود و چاقو توسط این رقص به محل کیک حمل میشود، حمل کننده چاقو تا زمانی که مقداری پول از داماد دریافت نکند با ناز و عشوه به رقص خود ادامه میدهد و وقتی از میزان پول ارائه شده از سوی داماد راضی شد چاقو را تحویل میدهد!! تزئینات اتاق عقد و سفره عقد هم گاهی هزینه های قابل توجهی تحمیل میکند، هزینه هایی که یاشد بی مورد باشد؛ این تزئینات گاه به صورت شخصی و گاه به صورت آماده از فروشگاه ها تهیه میشود.
کلیدواژه ها : مراسم عقد ایرانی ، مراسم عقد ایرانیان ، مراسم عقد ایران باستان ، مراسم عقد ، مراسم عقد محضری ، مراسم عقد آریایی ، مراسم عقد محضر ، عقد ، مراسم عقدکنان ایرانی ، مراسم عقد کنان .
